مدل شبکه ای سیاست های منابع طبیعی در ایران (بررسی قانون برنامه چهارم توسعه)

ویژگی های برنامه ها و حوزه های مختلف سیاستی، الزامات خاصی را برای هر یک از حوزه ها اعمال می کند. بدین سان معرفی یک مدل برای آزمودن ویژگی های اساسی روابط بین ساختارهای مختلف، سازوکار های ارائه خدمات و الگوهای اجرای سیاست ها ضروری می نماید. این پژوهش با هدف ارائه یک مدل شبکه ای برای سیاست های منابع طبیعی در ایران انجام گرفته است، چراکه با وجود تلاش های فراوان، موارد عدیده ای از عدم موفقیت به دلیل نبود یک الگوی سیاستی مشخص در مدیریت این منابع به چشم می خورد. براین اساس، قوانین مرتبط با منابع طبیعی در قانون برنامۀ چهارم توسعۀ کشور با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه ای تحلیل شد. نتایج نشان داد که یکی از عوامل اصلی تعیین کنندۀ کارکرد سیاست ها و اقدامات مدیریتی نهادها، چگونگی روابط و چیدمان نهادها و دستگاه ها در متن اسناد سیاستی- قانونی است که سبب توزیع نامتوازن قدرت میان آنها شده و با ایجاد یک رویکرد شبکه ای در تدوین این اسناد و تغییر در روابط و چیدمان نهادها و دستگاه های موظف قابل رفع است. در نهایت مدل شبکه ای سیاست های منابع طبیعی ایران با پنج سیاست اصلی شامل حفظ آب و خاک، حمایت جنگل و مرتع، احیا و حفاظت از جنگل و مرتع، حمایت اجتماعی نهادهای مردمی و ارائه خدمات اجتماعی، و توسعه بهره برداری، پیشنهاد شد.